×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Test kontroli astmy

Pytanie nadesłane do redakcji

Wykryto u mnie niedawno astmę łagodną: jak mam z nią żyć? Jestem osobą niepełnosprawną, w jaki sposób wpłynie to na moje codzienne funkcjonowanie? Startuję w Olimpiadach Specjalnych i chciałbym, aby ktoś mi wyjaśnił, jak mam żyć i uprawiać sport codziennie, aby choroba nie postępowała?

Odpowiedziała

lek. med. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. Prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie
Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego

Astma jest chorobą o zmiennym przebiegu i trudnym do przewidzenia rokowaniu. Obecnie, zamiast starego podziału na astmę epizodyczną, łagodną, umiarkowaną i ciężką stosuje się raczej podział na:

  • Astmę kontrolowaną
  • Astmę częściowo kontrolowaną
  • Astmę niekontrolowaną

Aby dokonać podziału astmy, należy wykonać test kontroli astmy (ACT - Asthma Contol Test - prawa autorskie GSK), czyli odpowiedzieć na pięć pytań:

I. Jak często w ciągu ostatnich 4 tygodni Pana/i astma powstrzymywała Pana/nią od wykonywania zwykłych czynności w pracy, w szkole/na uczelni lub w domu?

  1. zawsze
  2. bardzo często
  3. czasami
  4. rzadko
  5. wcale

II. Jak często w ciągu ostatnich 4 tygodni miał/a Pan/i duszności?

  1. częściej niż raz dziennie
  2. raz dziennie
  3. 3 do 6 razy w tygodniu
  4. raz lub dwa razy w tygodniu
  5. wcale

III. Jak często w ciągu ostatnich 4 tygodni budził/a się Pan/i w nocy lub rano, wcześniej niż zwykle, z powodu objawów związanych z astmą (np. świszczący oddech, kaszel, duszności, ucisk lub ból w klatce piersiowej)?

  1. 4 noce w tygodniu lub częściej
  2. 2 do 3 noce w tygodniu
  3. raz w tygodniu
  4. raz lub dwa
  5. wcale

IV. Jak często w ciągu ostatnich 4 tygodni używał/a Pan/i doraźnie szybko działającego leku doraźnego?

  1. 3 razy dziennie lub częściej
  2. 1 lub dwa razy dziennie
  3. 2 lub 3 razy dziennie
  4. raz w tygodniu
  5. wcale

V. Jak ocenił/a/by Pan/i swoją kontrolę nad astmą w ciągu ostatnich 4 tygodni?

  1. w ogóle niekontrolowana
  2. słabo kontrolowana
  3. umiarkowanie kontrolowana
  4. dobrze kontrolowana
  5. w pełni kontrolowana

Wyniki testu:

  • 25 punktów - astma w pełni kontrolowana
  • 20-24 punkty - wynik zadowalający, astma była dobrze kontrolowana, choć nie była to pełna kontrola
  • poniżej 20 punktów - niezadowalający, oznacza niewłaściwą kontrolę astmy.


Leczenie astmy powinno prowadzić do pełnej kontroli choroby, czyli uzyskania jak najwyższej noty w teście kontroli i, co najważniejsze, umożliwiać normalną aktywność życiową, w tym uprawianie sportu. Jak pokazuje życie obecnie dysponujemy tak dobrymi lekami przeciwastmatycznymi, że chorzy na astmę są w stanie żyć normalnie i aktywnie uprawiać sport, co znamy z przypadku Marit Bjoergen norweskiej biegaczki narciarskiej, a także wielu hokeistów, m.in. z ekipy USA.

Strategia leczenia astmy opiera się na :

  • dostosowaniu terapii do aktualnego stanu pacjenta i aktualizowaniu jej w zależności od zmienności objawów
  • edukacji chorego i aktywnej ścisłej współpracy z lekarzem
  • identyfikacji czynników ryzyka zaostrzenia i zmniejszaniu ekspozycji chorego na te czynniki
  • leczeniu chorób współtowarzyszących

W leczeniu astmy należy stosować leczenie wziewne. W najłagodniejszych przypadkach stosujemy leki tylko przed wysiłkiem (szczególnie ważne u osób uprawiających sporty i w astmie wysiłkowej) lub w razie wystąpienia objawów. Jeżeli objawy, nawet minimalne, występują kilka razy w tygodniu, należy włączyć leczenie systematyczne. Preferuje się leki przeciwzapalne, czyli wziewne glikokortykosteroidy. Dawki i rodzaje leków zwiększamy tak długo, aż uzyskamy optymalną kontrolę astmy zgodnie z testem kontroli astmy.

Oczywiście jak napisałam na wstępie, astma jest chorobą o zmiennym przebiegu. Występują w niej zaostrzenia spowodowane najczęściej infekcją lub kontaktem z alergenem. W takiej sytuacji musimy choremu zwiększyć ilość stosowanych leków oraz zwiększyć ich. W okresach zacisza choroby dawki leków należy redukować. Zmiany te należy wprowadzać stopniowo i redukcja leków powinna następować po trzymiesięcznym okresie stabilizacji choroby.

Mimo prawidłowego leczenia astmy nie zawsze można przewidzieć przebiegu tej choroby, jednak wiele badań dowodzi, że prawidłowo leczona astma wziewnymi glikokortykosteroidami rokuje lepiej co do dalszego przebiegu, niż astma leczona nieregularnie. Negatywnie na przebieg astmy wpływają:

  • dym tytoniowy
  • infekcje wirusowe
  • alergeny pochodzenia zwierzęcego, pleśnie i kurz domowy
  • zanieczyszczenie środowiska
  • stres
  • kokaina.

Przy prawidłowym ustawieniu leczenia i dobrej kontroli astmy sport, poprzez wytrenowanie mięśni oddechowych, w tym przepony, ma działanie pozytywne na przebieg astmy i tak długo, jak jest to możliwe, należy chorym z astmą zalecać wysiłek fizyczny.


Piśmiennictwo:

Fal A. (red.): Alergia, choroby alergiczne, astma, tom 1. Medycyna Praktyczna, Kraków 2010.
Kuna P., Pierzchała W., Jankowski M.: Astma i POChP w pytaniach i odpowiedziach, Medycyna Praktyczna, Kraków 2008.
Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji astmy; Medycyna Praktyczna wydanie specjalne 5/2009

15.11.2012
Zobacz także
  • Zaostrzenie astmy – jak postępować?
  • Leczenie astmy – zasady
  • Astma: co to znaczy?
Wybrane treści dla Ciebie
  • Astma oskrzelowa u dzieci
  • Astma aspirynowa
  • Spirometryczna próba prowokacyjna
  • Astma
  • Astma u palaczy
  • Inne badania wykonywane u chorych na astmę
  • Spirometria u chorych na astmę
  • Astma u dzieci - mechanizmy i przyczyny
  • Próba rozkurczowa u chorych na astmę
  • Badania radiologiczne
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta