Odczyn bronchospastyczny po beta-blokerze

Pytanie nadesłane do redakcji

7 lat temu przeszłam operację zastawki - pozostała arytmia, na którą wypisywano mi Biosotal 160 dwa razy dziennie. Zaczęłam stopniowo tracić siły. 1,8 roku temu zaczęły się świsty po infekcji, zdiagnozowano astmę. Spirometria dramatyczna: 49-55%. Zapisywano mi Fostex 2 razy 2, Flixotide 500 2 razy 1 i Singulair. Spirometria bez zmian, ale atak astmy miałam tylko raz, jeszcze bez leków. Na pewno jestem alergikiem. 3 tygodnie temu nowy kardiolog zapisał mi nie beta-bloker - Procoralan 5. Już po jednym dniu czułam różnicę w oddychaniu, po tygodniu spirometria wynosiła 60%. Pulmonolog powiedział, że nie działała u mnie kardioselektywność i że przez ok. 3 miesiące moje oskrzela będą się rozszerzać. Powiedział też, że czasami beta-blokery wywołują fałszywą astmę. Moje oskrzela nie reagowały na Ventolin, tomografia płuc prawidłowa. Czy to możliwe, żebym jednak nie miała astmy?

Odpowiedziała

lek. med. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. Prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie
Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego

Opisana przez Panią historia wydaje się przemawiać jednoznacznie za wystąpieniem tzw. odczynu bronchospastycznego po beta-blokerze. Stąd też, dość szybka poprawa po odstawieniu leku. Należy jednak wziąć pod uwagę, że odczyn bronchospastyczny, czyli skurcz oskrzeli występuje głównie u astmatyków, rzadziej u chorych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) i stąd wniosek, że najprawdopodobniej choruje Pani na astmę, tylko jej przebieg bez czynników uaktywniających (w Pani przypadku była to infekcja i przyjmowanie beta-blokera) był niezwykle łagodny czy wręcz bezobjawowy. Połączenie tych dwóch niekorzystnych dla przebiegu astmy czynników: infekcji stałego przyjmowania leku wywołującego spastykę oskrzeli spowodowało zaostrzenie choroby i postawienie rozpoznania.

Z uwagi na fakt, że odczyny spastyczne oskrzeli trudno się leczą bez eliminacji czynnika sprawczego, dlatego nie reagowała Pani prawidłowo na Ventolin, a reakcja na pozostałe leki też nie była satysfakcjonująca, tzn. nie doprowadziła do normalizacji spirometrii. Obecnie można liczyć na to, że Pani bardzo łagodna astma wróci do przebiegu sprzed zaostrzenia, jednak fakt wystąpienia skurczu oskrzeli po beta-blokerach zdaje się potwierdzać rozpoznanie astmy i dlatego choć prawdopodobne jest odstawienie wszystkich systematycznie stosowanych leków, powinna Pani pamiętać o potencjalnie możliwym wystąpieniu duszności i zawsze mieć przy sobie lek szybko działający rozszerzający oskrzela (krótko działający beta-mimetyk lub krótko działający lek antycholinergiczny) i raczej nie stosować beta-blokerów i innych leków wywołujących skurcz oskrzeli, a zwłaszcza pochodnych aspiryny i innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Z leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych najbezpieczniejsze dla Pani są preparaty paracetamolu.

Astma jest chorobą o wybitnie zmiennym przebiegu i trudno wnioskować jak dalej potoczą się jej losy w Pani przypadku, ale nawet, jeżeli uda się Pani zapomnieć o tym trudnym okresie, bezwzględnie proszę informować kolejnych leczących Panią lekarzy o wystąpieniu epizodu astmy po zastosowanych lekach, pozwoli to w przyszłości uniknąć niemiłych niespodzianek, zwłaszcza, że napady astmy wywołanej lekami (zwłaszcza napady wywołane kwasem acetylosalicylowym - tzw. astma aspirynowa) mogą mieć bardzo ciężki przebieg.