Astma ciężka (oporna na leczenie)


Aktualizacja: dr n. med. Małgorzata Bulanda
Centrum Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Zakład Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński

Pacjenci z ciężką astmą doświadczają dużego obciążenia objawami, zaostrzeniami i działaniami niepożądanymi leków. Towarzyszą im częste duszności, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej oraz kaszel, które przeszkadzają w codziennym życiu, aktywności fizycznej i spaniu. Niestosowanie się do zaleceń lekarza to najczęstsza przyczyna problemów z kontrolą astmy.

Definicje i wstęp

O niekontrolowanej astmie mówimy, gdy występuje:

  • Słaba kontrola objawów (częste objawy, konieczność stosowania leków ratunkowych, ograniczenie aktywności, nocne wybudzenia) lub
  • Częste zaostrzenia (≥2/rok) wymagające leczenia doustnymi glikortykosteroidami (GKS) lub ciężkie zaostrzenia (≥1 rok) wymagające hospitalizacji.

Astma trudna do leczenia to astma, która jest niekontrolowana pomimo złożonego leczenia (np. stosowania średnich lub dużych dawek GKS wziewnych razem z LABA; doustnych GKS) lub która wymaga takiego leczenia w celu utrzymania dobrej kontroli objawów i zmniejszenia ryzyka zaostrzeń. W wielu przypadkach astma może wydawać się trudna do leczenia z powodu opisanych poniżej modyfikowalnych czynników, takich jak nieprawidłowa technika inhalacji, słabe przestrzeganie zaleceń, palenie tytoniu lub choroby współistniejące.

Ciężka astma oznacza astmę, która pozostaje niekontrolowana pomimo odpowiednio dobranej terapii i przestrzegania zaleceń.

Astma trudna do leczenia dotyczy ok. 17%, a ciężka astma ok. 3,7% chorych. U większości pacjentów udaje się osiągnąć kontrolę choroby przez stopniowe zwiększanie intensywności leczenia. Trzeba jednak pamiętać o tym, że musi minąć co najmniej kilka tygodni, zanim będzie możliwa ocena skuteczności zmodyfikowanego schematu leczenia, dlatego zwykle zmiany w leczeniu przewlekłym lekarz wprowadza nie częściej niż co 3 miesiące.

Jeżeli mimo kilkakrotnego zwiększania intensywności leczenia, objawy astmy nadal się utrzymują, pacjent powinien najpierw upewnić się, czy właściwie przyjmuje leki. Niezgodne z zaleceniami przyjmowanie leków (np. niewłaściwe dawki, pomijanie dawek, nieregularne przyjmowanie, zła technika inhalacji) jest najczęstszą przyczyną problemów z opanowaniem astmy. Niestety, większość chorych na astmę popełnia błędy w czasie inhalacji leków. Jeżeli chory, pomimo że przyjmuje leki regularnie, wciąż ma objawy astmy, powinien przede wszystkim wspólnie z lekarzem sprawdzić poprawność techniki inhalacji.

Pacjenci z ciężką astmą doświadczają dużego obciążenia objawami, zaostrzeniami i działaniami niepożądanymi leków. Towarzyszą im częste duszności, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej oraz kaszel, które przeszkadzają w codziennym życiu, aktywności fizycznej i spaniu. Ciężka astma często przeszkadza w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym oraz wpływa na zdrowie emocjonalne i psychiczne. Pacjenci z ciężką astmą często czują się samotni i niezrozumiani, ponieważ ich doświadczenia różnią się od doświadczeń większości osób z astmą.

Przyczyny trudności w utrzymaniu kontroli astmy

Niestosowanie się do zaleceń lekarza

Niestety, to najczęstsza przyczyna problemów z kontrolą astmy. Badania naukowe pokazują, że większość chorych stosuje leki na astmę albo nieregularnie, albo nieprawidłowo. Zawsze należy się stosować do zaleceń lekarza, w tym szczególnie do sposobu stosowania i dawkowania leków. Jeżeli jest to dla pacjenta trudne (np. z powodu niewygodnego schematu podawania leków) albo wydaje mu się, że leczenie jest niewłaściwe, konieczne jest ponowne zgłoszenie się do lekarza i omówienie wątpliwości. Nie ma powodu, dla którego pacjent nie miałby powiedzieć lekarzowi o swoich wątpliwościach i obawach. Wielu chorych boi się, że leczenie może im zaszkodzić. Dotyczy to zwłaszcza leczenia glikokortykosteroidami (GKS). Glikokortykosteroidy („sterydy”) wziewne to leki bezpieczne. Pozwalają kontrolować chorobę i zapobiegają zaostrzeniom. Większość leków stosowanych w astmie (poza glikokortykosteroidami doustnymi) jest bezpieczna, a ich działania niepożądane są niewielkie i występują rzadko, ale jeśli pacjent ma obawy, powinien mówić o nich otwarcie. Wspólnie z lekarzem trzeba opracować schemat leczenia efektywny i wygodny dla pacjenta.

Nieprawidłowa technika przyjmowania leków wziewnych

Większość leków przeciw astmie stosuje się w postaci wziewnej. Są one skuteczne i bezpieczne, ponieważ stosowane dawki leków są bardzo małe i działają dokładnie tam, gdzie toczy się proces chorobowy. Żeby jednak lek wziewny był skuteczny, musi dotrzeć do oskrzeli, a do tego konieczna jest poprawna technika inhalacji. Badania pokazują, że większość chorych na astmę (nawet 80%) popełnia błędy podczas inhalacji. Na szczęście w większości przypadków przynajmniej część dawki leku dostaje się do oskrzeli. Leki przeciw astmie są bardzo skuteczne, dlatego zwykle wystarcza to do uzyskania kontroli choroby. W przypadku pacjentów z astmą niekontrolowaną odsetek chorych popełniających błędy w czasie inhalacji jest bardzo duży. Jeżeli leczenie nie wystarcza do opanowania astmy, wspólne z lekarzem sprawdzenie poprawności przyjmowania leków w inhalacji jest jednym z pierwszych kroków, które należy podjąć.

Jak przyjmować leki – poprawna technika inhalacji:

Nadużywanie leków ratunkowych z grupy SABA

Leki z grupy SABA szybko i skutecznie zmniejszają objawy astmy, takie jak duszność, ale nie mają działania przeciwzapalnego, a tym samym nie leczą przyczyny tych objawów. Nowe dane wskazują, że ich nadużywanie niesie ryzyko pogorszenia kontroli choroby, zwiększenia częstości wizyt na SOR lub hospitalizacji związanych z astmą, a nawet zgonu. Dlatego też, aby osiągnąć efekt łagodzenia objawów i leczenia ich przyczyny aktualnie zaleca się ich łączne stosowanie z GKS wziewnymi.

Palenie tytoniu

Kolejną ważną przyczyną problemów z uzyskaniem kontroli astmy jest palenie tytoniu. U chorych palących tytoń GKS wziewne (najważniejsze leki stosowane w astmie) są mniej skuteczne. Palenie tytoniu w przeszłości również utrudnia uzyskanie kontroli astmy. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w dziale Astma - co warto wiedzieć.

Zanieczyszczenie powietrza

Najnowsze badania wskazują na udział zanieczyszczeń powietrza w rozwoju i nasileniu objawów astmy. Pacjenci z astmą powinni unikać niepotrzebnej aktywności na zewnątrz w dni, kiedy poziom zanieczyszczeń powietrza jest wysoki. Zwłaszcza dotyczy to ćwiczeń fizycznych, które zwiększając wentylację minutową, zwiększają całkowitą dawkę wdychanych zanieczyszczeń.

Choroby współistniejące z astmą

U chorych w wieku >40 lat, którzy palili tytoń w przeszłości, astmie może towarzyszyć przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Chorobę tę charakteryzuje utrwalone (nieodwracalne) zwężenie (obturacja) oskrzeli. Prawidłowy wynik spirometrii wyklucza rozpoznanie POChP. Odróżnienie ciężkiej astmy od POChP czasem może być trudne, a w przypadku równoczesnego występowania u pacjenta astmy i POChP (nakładanie astmy i POChP) współistnienie tych dwóch chorób utrudnia leczenie, nasila objawy i zwiększa ryzyko zaostrzeń choroby.

U wielu chorych z astmą niekontrolowaną współistnieją też inne choroby, które utrudniają uzyskanie kontroli astmy. Do najczęstszych należą przewlekły nieżyt nosarefluks żołądkowo-przełykowy.

Przewlekłemu nieżytowi nosa i zatok przynosowych często towarzyszą polipy nosa. Objawy choroby to zatkany nos (poza okresem przeziębień), wydzielina z nosa, bóle głowy (okolicy czoła i nasady nosa). Skuteczne leczenie nieżytu nosa może poprawić kontrolę astmy.

Refluks żołądkowo-przełykowy powoduje okresowe pieczenie za mostkiem (zgagę) i odbijanie. Dolegliwości nasilają się po obfitym posiłku i w pozycji leżącej. Leczenie (inhibitory pompy protonowej, blokery receptora H1 oraz leki zobojętniające kwaśną treść żołądkową) szybko zmniejsza objawy, ale nie ma pewnych dowodów na to, że poprawia kontrolę astmy.

Często pomijanym problemem, który utrudnia kontrolę astmy, jest nadwaga i otyłość. Otyłość nawet u zdrowych osób pogarsza czynność płuc. U chorych na astmę natomiast utrudnia właściwą kontrolę choroby, zmniejsza znacznie wydolność wysiłkową oraz zwiększa ryzyko niektórych powikłań leczenia. Chorzy muszą dbać o optymalną masę ciała – podstawą jest dieta o dostosowanej do wieku i aktywności liczbie kalorii. Drugim filarem dbania o optymalną masę ciała jest aktywność fizyczna (zobacz: Aktywność fizyczna - jak zaprzyjaźnić się ze sportem?). Astma nie stanowi przeciwwskazania do ćwiczeń i każdy chory, w miarę możliwości, powinien ćwiczyć. Jeżeli jednak pacjent już jest otyły, powinien we współpracy z lekarzem podjąć intensywne działania zmierzające do zmniejszenia masy ciała (zobacz: Odchudzanie okiem dietetyka).

U otyłych chorych (częściej u mężczyzn, zwłaszcza z dużym obwodem szyi) może występować obturacyjny bezdech senny. Choroba polega na częstych (5–60 na godzinę) przerwach w oddychaniu podczas snu, spowodowanych zapadnięciem się gardła. Objawy choroby to, m.in. głośne, przerywane chrapanie oraz nadmierna senność w ciągu dnia.

Astma aspirynowa (którą poprawnie nazywa się chorobą układu oddechowego nasilaną przez aspirynę (aspirin exacerbated respiratory disease – AERD) to specyficzna postać astmy, dla której charakterystyczne jest występowanie silnych napadów astmy po przyjęciu aspiryny lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Astma aspirynowa jest częstsza u chorych na astmę ciężką.

Ponadto u pacjentów z astmą ciężką częściej występują zaburzenia emocjonalne i psychiatryczne. Problem ten bywa dla pacjenta wstydliwy, dlatego rzadko porusza go w rozmowach z lekarzem. Jeżeli chory na astmę obserwuje u siebie narastające pogorszenie nastroju, depresję albo inne problemy natury emocjonalnej, powinien powiedzieć o tym lekarzowi. Problemy psychiatryczne często są wynikiem nasilonych objawów ciężkiej astmy, ale niekiedy nie są spowodowane chorobą i mogą utrudniać osiągnięcie kontroli astmy.

Zasady postępowania w ciężkiej astmie

Chorzy na ciężką astmę powinni pamiętać o poniższych informacjach:

  • chory powinien mieć opracowany wspólnie z lekarzem pisemny plan postępowania w astmie, obejmujący dokładne zalecenia postępowania w zaostrzeniach choroby,
  • konieczne jest regularne przyjmowanie leków oraz poprawna technika inhalacji, którą należy okresowo sprawdzać razem z lekarzem,
  • należy zawsze nosić przy sobie szybko działający lek rozkurczający oskrzela (i przyjmować go zawsze łącznie z dodatkową dawką wziewnych GKS; za pomocą dwóch lub w przypadku preparatu łączonego jednego inhalatora),
  • jeżeli chory jest uczulony na alergeny wziewne, musi ściśle unikać narażenia na uczulające substancje,
  • chory powinien zwrócić uwagę, czy w pracy nie jest narażony na szkodliwe czynniki zawodowe (dymy, opary, alergeny, na które jest uczulony),
  • palenie tytoniu albo przebywanie w pomieszczeniu, gdzie inni palą, jest bardzo nierozsądne i można je określić mianem „samobójstwa na raty”,
  • należy unikać aktywności na zewnątrz w dni o wysokim poziomie zanieczyszczeń powietrza,
  • jeżeli chory jest otyły, powinien zadbać o zmniejszenie masy ciała,
  • objawy ze strony nosa i zatok przynosowych, zgagę oraz problemy natury psychologicznej należy zgłaszać lekarzowi,
  • należy unikać stosowania jakichkolwiek leków bez konsultacji z lekarzem.

W wielu przypadkach zastosowanie się do powyższych zasad umożliwia uzyskanie kontroli astmy i zapobiega konieczności zwiększenia intensywności leczenia farmakologicznego.


Lista ośrodków zajmujących się leczeniem astmy ciężkiej

Leczenie farmakologiczne

Jeżeli stosowanie wyżej wymienionych metod nie doprowadziło do poprawy kontroli astmy, lekarz może zaproponować dalsze zwiększenie intensywności leczenia choroby. Najczęściej polega ono na zwiększeniu dawki glikokortykosteroidu wziewnego. U niektórych chorych do leczenia oprócz LABA można dołączyć drugi lek rozkurczający oskrzela – długo działający wziewny lek przeciwcholinergiczny. U chorych, u których żadna z tych metod nie jest skuteczna stosuje się leki biologiczne, a także niekiedy glikokortykosteroidy doustne.

Glikokortykosteroidy wziewne

Leki te stosowane w typowych dawkach są skuteczne i bezpieczne. U chorych na astmę ciężką istnieje czasem konieczność stosowania dużych dawek glikokortykosteroidów wziewnych, które mogą powodować skutki niepożądane (Glikokortykosteroidy (GKS) w leczeniu astmy). Istnieje grupa chorych, którzy są mniej wrażliwi na glikokortykosteroidy i wymagają podawania większych dawek.

Po 3–6 miesiącach takiego leczenia wskazana jest ocena jego skuteczności i decyzja o dalszym postępowaniu – pozostawieniu dotychczasowej dawki steroidu wziewnego albo zmniejszeniu dawki do poprzednio stosowanej.

Intensywność leczenia zwykle zmniejsza się powoli, w odstępach nie krótszych niż 3–6 miesięcy. Warto jednak podjąć taką próbę, mimo że zawsze wiąże się to z ryzykiem pogorszenia kontroli astmy.

Wielu chorym wydaje się, że stosowanie leków za pomocą nebulizatorów poprawia skuteczność leczenia. Nie jest to prawda – stosowanie nebulizatorów poza okresem zaostrzeń nie ma przewagi nad inhalatorami, a nawet może być niekorzystne.

Glikokortykosteroidy doustne

Chorzy na astmę ciężką częściej niż inni pacjenci muszą przyjmować glikokortykosteroidy doustne. Leki te są bardzo skuteczne, ale powodują bardzo liczne działania niepożądane. Z drugiej strony, zaniechanie ich stosowania w astmie ciężkiej często wiąże się z poważnym zagrożeniem zdrowia, a nawet życia. Stosowanie glikokortykosteroidów doustnych stanowi podstawową metodę leczenia ciężkich zaostrzeń astmy. Stosowanie tych leków w zaostrzeniach astmy stanowi standard terapii, a ich skuteczność znacznie przewyższa ryzyko działań niepożądanych. Niestety u niewielkiej grupy chorych na astmę ciężką bywa konieczne przewlekłe stosowanie glikokortykosteroidów doustnie. Stosuje się je tylko wtedy, gdy innymi metodami nie udaje się opanować astmy. Wspólnie z lekarzem trzeba rozważyć korzyści i ryzyko takiego postępowania.

Podczas przewlekłego stosowania glikokortykosteroidu doustnego pacjent powinien:

  • przyjmować preparaty zapobiegające osteoporozie oraz preparat potasu według zaleceń lekarza,
  • kontrolować regularnie masę ciała i dbać o właściwą dla siebie zawartość kalorii w posiłkach (glikokortykosteroidy doustne zwiększają łaknienie, przez co sprzyjają przyrostowi masy ciała, jednak przestrzeganie diety zapobiega jej zwiększeniu w czasie ich stosowania),
  • pojawiające się w czasie leczenia działania niepożądane należy niezwłocznie zgłaszać lekarzowi.

Działania niepożądane przewlekle stosowanych glikokortykosteroidów doustnych:

  • zaburzenia elektrolitowe (m.in. zmniejszenie stężenia potasu),
  • podwyższenie ciśnienia tętniczego,
  • upośledzenie tolerancji glukozy lub cukrzyca,
  • obrzęki oraz zmiana wyglądu, spowodowana m.in. zmianą lokalizacji tkanki tłuszczowej (twarz staje się bardziej „pełna”),
  • osteoporoza, zaćma, jaskra, nasilenie choroby wrzodowej i upośledzenie odporności.

Dużej części z wymienionych działań niepożądanych można skutecznie zapobiegać bądź skutecznie je leczyć.

Leki biologiczne

To najnowsza grupa leków przeciwastmatycznych. Należą do niej różne przeciwciała skierowane przeciwko białkom uczestniczącym w procesie zapalnym u chorych na astmę. Pozwalają one zapobiec konieczności stosowania glikokortykosteroidów doustnych (lub zmniejszyć ich dawkę) i/lub umożliwiają zmniejszenie przyjmowanej przez chorego dawki glikokortykosteroidów wziewnych. Leki te są bezpieczne i cechują się małym ryzykiem objawów niepożądanych – najczęściej występują reakcje w miejscu wstrzyknięcia leków podawanych podskórnie – ból, obrzęk i zaczerwienienie. Są jednak drogie i dlatego w Polsce stosuje się je prawie wyłącznie w ramach programów lekowych przeznaczonych dla ściśle wyselekcjonowanych chorych na ciężką astmę, którzy mają wskazania do takiego leczenia. Czas leczenia w programie określa lekarz prowadzący na podstawie kryteriów wyłączenia. Po upływie 24 miesięcy od podania pierwszej dawki omalizumabu, mepolizumabu lub benralizumabu leczenie zostaje zawieszone. W trakcie zawieszenia terapii pacjent pozostaje w programie lekowym i jest obserwowany w zakresie kontroli astmy (wizyty co 4–6 tygodni), a w przypadku istotnego pogorszenia kontroli choroby lekarz może zdecydować o ponownym rozpoczęciu podawania leku (tj. tej samej substancji czynnej) stosowanego przed zawieszeniem terapii.

Omalizumab

Omalizumab to przeciwciało skierowane przeciwko IgE, czyli jednej z immunoglobulin, która uczestniczy między innymi w mechanizmach uczulenia (alergii).

Omalizumab stosuje się u wybranych chorych na astmę ciężką, która ma podłoże alergiczne (wiąże się z uczuleniem na alergeny całoroczne). Omalizumab pozwala zmniejszyć dawkę glikokortykosteroidów wziewnych i systemowych, poprawia kontrolę astmy i zmniejsza częstość zaostrzeń.

Omalizumab podaje się w postaci wstrzyknięć podskórnych, stosowanych co 2-4 tygodnie. Zgodnie z zapisami programu lekowego skuteczność terapii ocenia się po 24, 52, 104 i każdym kolejnym 52 tygodniu leczenia od decyzji o kontynuowaniu leczenia. Jeśli nie ma poprawy (brak poprawy samopoczucia pacjenta oraz wyników spirometrii i ew. innych badań), nie kontynuuje się leczenia.

Mepolizumab

Mepolizumab to przeciwciało skierowane przeciwko interleukinie 5, białku, które uczestniczy w procesie zapalnym mediowanym przez eozynofile. Mepolizumab stosuje się u chorych na astmę, niekontrolowaną pomimo intensywnego leczenia, ze zwiększoną liczbą eozynofilów we krwi. U chorych na ten typ astmy mepolizumab poprawia jakość życia, zmniejsza nasilenie objawów i ryzyko zaostrzeń. Mepolizumab podaje się w postaci wstrzyknięć podskórnych, raz na 4 tygodnie. Zgodnie z zapisami programu lekowego skuteczność terapii ocenia się po 24, 52, 104 i każdym kolejnym 52 tygodniu leczenia od decyzji o kontynuowaniu leczenia.

Benralizumab

Benralizumab to przeciwciało skierowane przeciwko przeciwko eozynofilom, wiąże się z dużym powinowactwem i swoistością z podjednostką ? ludzkiego receptora dla interleukiny-5 (IL-5R?). Benralizumab stosuje się u dorosłych pacjentów z nieodpowiednio kontrolowaną ciężką astmą eozynofilową w celu poprawy jakości życia, zmniejszenia nasilenia objawów i ryzyka zaostrzeń. Benralizumab podaje się w postaci wstrzyknięć podskórnych, co 4 tygodnie w przypadku pierwszych trzech dawek, a następnie co 8 tygodni. Zgodnie z zapisami programu lekowego skuteczność terapii ocenia się po 24, 52, 104 i każdym kolejnym 52 tygodniu leczenia od decyzji o kontynuowaniu leczenia.

Reslizumab

Reslizumab to przeciwciało przeciwko interleukinie 5. Reslizumab jest stosowany w ciężkiej astmie eozynofilowej. Podaje się go w postaci wstrzyknięć dożylnych raz na 4 tygodnie. Reslizumab został już zarejestrowany w Unii Europejskiej i w Polsce, ale nie jest obecnie dostępny w ramach programu lekowego.

Inne leki biologiczne

W fazie badan klinicznych pozostają między innymi przeciwciała przeciwko interleukinie 13 – lebrikizumab i tralokinumab, i wiele innych leków.

Leki przeciwleukotrienowe

U chorych na astmę ciężką leki przeciwleukotrienowe stosuje się zwykle tylko u chorych na astmę aspirynową, ponieważ u części z nich mają korzystny wpływ na kontrolę choroby.

Termoplastyka oskrzeli

Jest to eksperymentalna metoda leczenia, stosowana w wyjątkowych przypadkach u chorych na najcięższą astmę, niereagująca na leczenie farmakologiczne. Zabieg przeprowadza się za pomocą bronchoskopu, przez który do oskrzeli wprowadza się specjalne elektrody, za ich pomocą „przypala” się mięśnie gładkie ściany oskrzeli, co powoduje trwałe rozszerzenie oskrzeli i poprawę kontroli astmy. Najnowsze badania sugerują, że skuteczność termoplastyki oskrzelowej utrzymuje się przez 10 lat lub dłużej, a profil jej bezpieczeństwa jest akceptowalny. Termoplastyka oskrzelowa jest długo działającą opcją terapeutyczną u pacjentów z astmą niekontrolowaną pomimo zoptymalizowanego leczenia, w tym dla pacjentów, którzy nie kwalifikują się lub nie odpowiadają na leczenie biologiczne.

Koronawirus a astma

Aktualnie podkreśla się, że wbrew wcześniejszym obawom osoby chorujące na astmę nie są narażone na zwiększone ryzyko zachorowania na COVID-19, a zebrane dane nie wskazują na zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 i zgonu w osób z dobrze kontrolowaną łagodną i umiarkowaną astmą.

Niestety w przypadku hospitalizowanych pacjentów z astmą ciężką oraz tych, którzy stosowali niedawno systemowe GKS odnotowano zwiększone ryzyko zgonu. Eksperci zalecają u pacjentów z ciężką astmą kontynuację dotychczasowego leczenia, tj. terapii biologicznej i/lub systemowych GKS w celu uzyskania i utrzymania dobrej kontroli astmy oraz zapobieganiu zaostrzeniom, a tym samym wizytom na SOR i hospitalizacjom. Wpływ systemowych GKS na ryzyko zgonu u chorych na COVID-19 powinien stanowić dodatkowy argument za rozważeniem konsultacji specjalistycznych i kwalifikacji do leczenia biologicznego pacjentów z ciężką astmą, którzy do tej pory przyjmowali przewlekle systemowe GKS.

W postępowaniu u chorych z ciężką astmą w okresie pandemii podkreśla się również rolę edukacji i indywidualnego planu leczenia. Pacjenci powinni umieć rozpoznać wczesne objawy zaostrzenia i wiedzieć jak bezpiecznie zintensyfikować swoją terapię dostępnymi lekami, aby uniknąć pogorszenia i wizyty na SOR. Zaostrzenia zwykle pojawiają się w odpowiedzi na czynniki zewnętrzne (infekcję wirusową dróg oddechowych, ekspozycję na alergeny i/lub zanieczyszczenia), a u pewnej grupy pacjentów bez istotnego czynnika wywołującego. O ich początku świadczą narastające objawy, tj. duszność, kaszel, świsty. Nasilenie objawów klinicznych może być bardziej wiarygodnym wskaźnikiem początku zaostrzenia od pomiaru PEF, ale u osób nieodczuwających ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe bywa bardzo pomocne. W indywidualnym planie postępowania powinna być zawarta instrukcja, kiedy i jak stosować leki doraźne oraz jak zwiększyć dawkę leków kontrolujących, czyli wziewnych GKS w odpowiednim dla danego pacjenta momencie.

Na podstawie aktualnych danych medycznych zaleca się osobom chorującym na astmę przy braku przeciwwskazań, takich jak dla ogólnej populacji zdrowych osób, szczepienie przeciw COVID-19. W przypadku chorych przyjmujących leki biologiczne szczepienie należy zaplanować w innym dniu niż podanie leku, aby móc rozróżnić ewentualne działania niepożądane. Pacjenci chorzy na astmę ciężką powinni się również zaszczepić przeciw grypie, obecnie nie ma przeciwwskazań do podania w jednym dniu szczepionek przeciw COVID-19 i grypie.

27.12.2021
Zobacz także
  • Informacja dla pacjentów na temat programu Narodowego Funduszu Zdrowia leczenia biologicznego ciężkiej astmy
  • Zaostrzenie astmy – jak postępować?
  • Jak przyjmować leki przeciwastmatyczne?
  • Leczenie astmy – zasady
Wybrane treści dla Ciebie
  • Astma zawodowa
  • Próba wysiłkowa
  • Proces zapalny w oskrzelach
  • Próba prowokacyjna z alergenem
  • Nadwrażliwość zębów
  • Próba rozkurczowa u chorych na astmę
  • Próby prowokacyjne
  • Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja)
  • Nadwrażliwość na pokarmy
  • Alergia na leki u dzieci
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta